Είναι μια ταινία, συμπαραγωγή Ιταλίας και Γαλλίας, που γυρίστηκε στην πατρίδα του Paolo Sorrentino τη Νάπολη και στο Κάπρι.
Σύμφωνα με τον μύθο μια από τις Σειρήνες, η Παρθενόπη, απελπισμένη που δεν ανταποκρινόταν ο Οδυσσέας στο θέλγητρo της φωνής της, αυτοκτόνησε πέφτοντας στη θάλασσα και πνίγηκε. Το πτώμα της εκβράσθηκε σε μια παραλία της Ιταλίας, οι μόλις αφιχθέντες εκεί άποικοι Χαλκιδείς από την Κύμη, το περισυνέλεξαν, το ενταφίασαν σε μνήμα και έχτισαν την πόλη-ελληνική αποικία που ονόμασαν Παρθενόπη. Είναι η σημερινή πόλη Νάπολη. Μια πόλη μαγευτική, ως «σειρήνα», όπως μαγευτική είναι η ομορφιά της ηρωίδας της ταινίας, με το όνομα Παρθενόπη, που ερμηνεύει η 27χρονη Celeste Dalla Porta, μια πόλη θελκτική, με ιστορία αιώνων, με τα παλιά αρχοντικά και με όλα τα προβλήματα της νεότερης και σύγχρονης εποχής για τον ιταλικό νότο με τις ταξικές διαφορές, μια πόλη της ιταλικής επαρχίας, όπως περιφρονητικά εκφράζεται στην ταινία η ντίβα Greta Cool για τους Ναπολιτάνους: «…Το πρόβλημα είστε εσείς οι Ναπολιτάνοι. Έχετε κατάθλιψη και δεν το ξέρετε! Είστε δειλοί, φτωχοί, κλαψιάρηδες και κουρελιάρηδες. Κομπάζετε πως είστε έξυπνοι… Ένας λαός δυστυχισμένων και το καυχιέστε κιόλας!… Αγαπητοί φρικτοί Ναπολιτάνοι, επιστρέφω στο Βορρά!…». Το πρόβλημα της διάκρισης σε πολιτισμένο Βορρά της Ιταλίας και σε ένα υποβαθμισμένο Νότο με έντονη παρουσία και της οργανωμένης Μαφίας, όπου οι άνθρωποι, από τη Νάπολη και κάτω, χαρακτηρίζονται από μια «έμφυτη κατωτερότητα» και προβάλλονται ως ζητιάνοι, άξεστοι, πρωτόγονοι, βάρβαροι, γραφικοί!…
«Ο Νότος είναι σκληρός αλλά γεμάτος ενέργεια και πάθος, στοιχεία που τον κάνουν πολιτισμικά πιο ενδιαφέροντα από τον Βορρά. Χαίρομαι που μεγάλωσα στη Νάπολη, είναι ένας τόπος γεμάτος αντιθέσεις, ενέργεια και δημιουργικότητα» θα πει η Daria d’ Antonio, διευθύντρια φωτογραφίας της ταινίας.
Η ηρωίδα της ταινίας γεννήθηκε με τη μέθοδο τοκετού στο νερό, στο θαλασσινό νερό στην παραλία του αρχοντικού της οικογένειας στη Νάπολη και ο πληθωρικός νονός της αμέσως πρότεινε να την ονομάσουν Παρθενόπη, σαν την ίδια την πόλη που χτίστηκε για χάρη της Σειρήνας που από τη θάλασσα ανασύρθηκε. Στην επόμενη σκηνή η έφηβη Παρθενόπη με την ελκυστική ομορφιά αναδύεται από το θαλασσινό νερό ως Αφροδίτη και μαγεύει τους πάντες! Μαγεύει και τον αδελφό της, αδύναμου χαρακτήρα, που δεν μπορεί να μείνει ασυγκίνητος από αυτό το …θαύμα της φύσης, που βρίσκεται τόσο κοντά του, σε απόσταση αναπνοής!… Η μαγεία της ομορφιάς μετατρέπεται σε ένα ανεξέλεγκτο πόθο, που τον συναισθάνεται εκείνη και την κολακεύει, αδιέξοδο πόθο βεβαίως, που λαμβάνει τη μορφή ζήλειας για την έλξη που προκαλεί σε κάθε αρσενικό η Παρθενόπη.
Σε συνέντευξή της η ηθοποιός Celeste Dalla Porta στο Flix λέει: «…Υπάρχουν και διάφορα θέματα που αφορούν στο μύθο της Παρθενόπης και πολλές αλληγορίες στην ταινία, όπως π.χ. η αυτοκτονία αλλά και διάφορα άλλα. Όμως από την αρχή είχαμε συζητήσει με τον Πάολο Σορεντίνο να μην συνδεθούμε πλήρως με τη μορφή αυτή και να προσεγγίσουμε τον χαρακτήρα διαφορετικά». Εδώ, λοιπόν, ο αδελφός αυτοκτονεί, πέφτοντας στη θάλασσα, δίνοντας έτσι τέλος στο ανομολόγητο συναισθηματικό του αδιέξοδο. Η ομορφιά προσφέρει χαρά και απόλαυση, αλλά μπορεί και να σκοτώσει!…
Η Παρθενόπη θα ενηλικιωθεί έχοντας βιώσει τη θλίψη για το θάνατο του αδελφού, με μια ενδόμυχη σκέψη πως η αυταρέσκεια και η νεανική της παρόρμηση έγινε αιτία της απώλειας εκείνης, αφήνοντας περιθώρια σε ηδονοβλεπτικές ματιές, με αγγίγματα, αγκαλιές, χάδια και φιλιά, που για εκείνον ήταν κρυφή χαρά και ταυτόχρονα ένα βήμα προς την απελπισία. Και ενώ θα προκαλεί πάντα τα αρσενικά παρασύροντάς τα με τη σαγήνη του βλέμματός της και τις σωματικές της χάρες, θα αναζητά διαρκώς την ελευθερία, δεν θα χαρίζεται εύκολα σε κανένα, ικανοποίηση δεν φαίνεται να βρίσκει σε καμία σχέση. Ενηλικιώνεται, αλλά μόνο ως προς την ηλικία, όχι όμως και συναισθηματικά! «Συνειδητοποιείς την αναστάτωση που προκαλεί η ομορφιά σου;» τη ρωτά ο ομοφυλόφιλος απογοητευμένος από τη ζωή Αμερικανός συγγραφέας (Gary Oldman). Και βέβαια το γνωρίζει και το εκμεταλλεύεται και περνά ωραία τον καιρό της, χωρίς δεσμεύσεις, γεμίζοντας το υπαρξιακό κενό της και έχοντας μια διαρκή μελαγχολία!
Η ιστορία ξεκινά από τα μεταπολεμικά χρόνια (1950) και φτάνει μέχρι το σήμερα. Η Παρθενόπη θα διαπρέψει στις σπουδές της στην Ανθρωπολογία θέλοντας να εξερευνήσει την ανθρώπινη φύση, αφού σκέφτηκε και τελικά απέρριψε την ιδέα να γίνει ηθοποιός, καταλαμβάνει πανεπιστημιακή θέση αντικαθιστώντας στην έδρα τον καθηγητή που επέβλεπε το διδακτορικό της, όταν αυτός συνταξιοδοτήθηκε. Στην ώριμη ηλικία, ως καθηγήτρια προς συνταξιοδότηση, τη νεαρά και πρωτοεμφανιζόμενη ηθοποιό Celeste Dalla Porta ως Παρθενόπη αντικαθιστά η αναγνωρισμένη Στεφανία Σαντρέλι, ως φόρος τιμής, κατά κάποιο τρόπο, στο παλιό ιταλικό σινεμά!
Η ταινία είναι, όπως και άλλες ταινίες του Paolo Sorrentino, για παράδειγμα «La Grande Bellezza» (ελληνικός τίτλος «Η τέλεια ομορφιά»), ποιητική, αφιερωμένη στον ερωτισμό και το ιδανικά ωραίο, ο φακός περιφέρεται προσφέροντάς μας πλάνα και φωτογραφία (της Daria d’ Antonio) εξαιρετικής ποιότητας, η ομορφιά περιφέρεται, χωρίς βεβαίως ένα συγκεκριμένο σενάριο, κάτι για το οποίο πολλοί κατηγόρησαν τον σκηνοθέτη. Εντούτοις ένα ποίημα δεν έχει ανάγκη μιας υπόθεσης, για να το χαρείς και να το απολαύσεις και για το λόγο αυτό ίσως θα συγχωρήσουμε τον Sorrentino, που χωρίς δομημένη σεναριακά ταινία, μας κρατά πάνω από δύο ώρες (136΄) να αισθανόμαστε πως καταβυθιζόμαστε σε ονειρικές εικόνες, χωρίς ίσως βαθιές σκέψεις, χωρίς χαρακτήρες με σύνθετες προσωπικότητες!…
Παναγιώτης Χαλούλος
