Σκηνοθεσία: Scott Frank, Allan Scott
Σενάριο: Scott Frank, Allan Scott, Walter Tevis
Παίζουν: Anya Taylor-Joy, Bill Camp, Thomas Brodie-Sangster
Παραγωγή: ΗΠΑ, 2020
Διάρκεια: 6 ώρες 33 λεπτά σε 7 επεισόδια
Η πορεία της Μπεθ Χάρμον, ενός παιδιού – θαύματος, στον ανδροκρατούμενο χώρο του πρωταθλητισμού στο σκάκι. Ακόμα μια ιστορία εφαπτόμενη στον ψυχρό πόλεμο, με κακούς – καλούς, σκοτεινούς – φωτεινούς, αυστηρούς – ξεγνοιαστους.
Το Netflix είναι η πλατφόρμα που έχει δώσει μια κάποια λύση στο πρόβλημα παραγωγής και διάθεσης εύπεπτου οπτικοακουστικού προϊόντος, στην εποχή του κορονοϊού. Για να είμαστε ειλικρινείς, οι παραγωγές του είναι κάτι παραπάνω από εντυπωσιακές. Αψεγάδιαστες, καλογυαλισμένες, ενίοτε φρέσκες, μέχρι να έρθει η ώρα της κρίσεως, όπου μπαίνουν κάτω όλα τα δεδομένα και οι περισσότερες από αυτές φαντάζουν αρκετά λίγες, τουλάχιστον κρινόμενες ως αντικαταστάσεις του κινηματογραφικού γεγονότος που τόσο λείπει από τη ζωή μας.
Το Queen’s Gambit διαθέτει την κλασική δομή της ιστορίας ενός ανθρώπου και του ονείρου του. Εδώ, έχουμε ένα σκακιστικό ψευδοβιογραφικό δράμα τοποθετημένο στην εποχή των ανταγωνισμών ΗΠΑ – ΕΣΣΔ, στο πλαίσιο του ψυχρού πολέμου. Χρήσιμα συμπεράσματα θα μπορούσαν να βγουν, κυρίως από την εργαλειοποίηση ανθρώπινων ψυχών, με στόχο την επικράτηση σε κάθε πιθανό τομέα της ανθρώπινης δραστηριότητας. Το άτομο και η πρωτοβουλία του δεν έχουν διαφορετική τύχη από τη συλλογική καθεστωτική προσπάθεια των καλοκουρδισμένων σοβιετικών. Όμως όχι. Οι δημιουργοί της σειράς έχουν διαφορετική άποψη.
Παρακολουθούμε, λοιπόν, ένα παιχνίδι, ένα άθλημα, του οποίου περιμένουμε την έκβαση και αυτό από μόνο του αποτελεί υποβιβασμό του οπτικοακουστικού γεγονότος. Λες και δεν μπορούμε να δούμε πλέον οποιαδήποτε παρτίδα, οποιουδήποτε σκακιστή online. Και παράλληλα, περιμένουμε να δούμε ποιού το πνεύμα είναι ισχυρότερο; Της Αμερικανίδας, που προσπερνώντας κάθε εμπόδιο φτάνει στην παγκόσμια καταξίωση, ή των Σοβιετικών, που μηχανικά φτάνουν εκεί που φτάνουν, κυρίως λόγω καθεστωτικής εντολής; Μετά την εμπειρία του Chernobyl, δεν είναι δύσκολο να προβλέψουμε το αποτέλεσμα.
Υπάρχουν ανεξήγητα πράγματα ακόμα και σε επίπεδο πλοκής στο Queen’s Gambit. Λογικά άλματα και απότομες αλλαγές στην ψυχολογία της ηρωίδας, που προκαλούν δυσφορία, καθώς έχουμε μια επικεντρωμένη στο σενάριο σειρά, όπως άλλωστε οι περισσότερες σειρές που κυκλοφορούν και έχουν κυκλοφορήσει. Το πλέον ενοχλητικό στοιχείο, όμως, είναι η εισαγωγή χαρακτήρων, οι οποίοι είτε δεν συνεισφέρουν καθόλου στην πλοκή, είτε η συνεισφορά τους είναι εντελώς πεζή. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η παιδική φίλη της πρωταγωνίστριας, που επιστρέφει προς το τέλος της σειράς μόνο και μόνο για να διευκολύνει το ταξίδι της τελευταίας στη Μόσχα.
Η αλήθεια είναι ότι έως το έκτο επεισόδιο, η σειρά έχει ένα ενδιαφέρον στο βαθμό που σου δημιουργεί ένα ξαφνικό πάθος για το σκάκι, μέσω του εκλεπτυσμένου ήχου των πιονιών πάνω στη σκακιέρα και του βάθους της σκέψης που απαιτείται για κάθε κίνηση. Το Netflix, βέβαια, δημιουργεί μόδες και το κάνει μελετημένα και πολύ καλά. Εκτός αυτού, αφήνει υποσχέσεις για ένα τίμιο και όσο γίνεται διαφορετικό φινάλε. Δυστυχώς, το τελευταίο επεισόδιο γκρεμίζει κάθε προσδοκία, αφού επιστρατεύει το παρελθόν της πρωταγωνίστριας – η οποία παρεμπιπτόντως παραδίδει μια μονόπλευρη και επίπεδη ερμηνεία – μέσα σε ένα όργιο από κλισέ και μια feelgood διάθεση που έρχεται από το πουθενά.
Δεν πειράζει, ούτως η άλλως η νετφλιξιακή αισθητική είναι συγκεκριμένη και, εν πάση περιπτώσει, δημιουργεί ελάχιστες προσδοκίες. Αλλά μιας και η πλατφόρμα αυτή, τόσο πολύ ενδιαφέρεται για το ιστορικό πλαίσιο μέτριων ιστοριών, ενδιαφέρον θα είχε μια μυθοπλασία στο πλαίσιο της Χιροσίμα ή του Ναγκασάκι. Δεν θα βλέπαμε και το Χιροσίμα, Αγάπη μου, αλλά θα καλογυάλιζε και αυτή την σκοτεινή πλευρά της ιστορίας. Αν όχι, ακόμα καλύτερα…
Ανδρέας Άννινος