Σκηνοθεσία: Αλέν Τανέρ
Σενάριο: Αλέν Τανέρ
Πρωταγωνιστούν: Μπρούνο Γκαντς, Τερέζα Μαντρούγκα, Τζούλια Βόντερλιν
Παραγωγή: Ελβετική, 1983
Διάρκεια: 108΄
Βραβεία: Βραβείο Σεζάρ Καλύτερης γαλλόφωνης ταινίας
Ο Πωλ (Μπρούνο Γκαντς), ένας ναυτικός, όταν προσδένει το πλοίο του μέσα στο κατακαλόκαιρο στην Λισαβόνα αποφασίζει να κατέβει, εγκαταλείποντας το για πάντα παρέα, με το επάγγελμά του. Αγκαλιά με την αγαπημένη του κάμερα 8mm και μία φυσαρμόνικα, γυρνάει για λίγο μέσα στη πόλη καταλήγοντας στο πρώτο μπαρ που βρίσκει μπροστά του. Χωρίς πολλές περιστροφές και σκέψεις αποφασίζει να μείνει στο διπλανό μικρό ξενοδοχείο, έχοντας για θέα από το μπαλκόνι του, το λιμάνι της πόλης.
Καθημερινά τριγυρίζει αμέριμνος στην πόλη τραβώντας πλάνα από ό,τι του κάνει εντύπωση και το υλικό που γυρνάει με την κάμερά του το πακετάρει και το στέλνει στη σύντροφό του, την Ελίζα (Τζούλια Βόντερλιν). Διατηρεί τακτική αλληλογραφία μαζί της και προσπαθεί να τις αναλύσει τους λόγους που τον ώθησαν στην απόφαση να σταματήσει και της περιγράφει το μέρος εκεί. Με αυτό τον τρόπο παλεύει να μετριάσει την απουσία του και την μοναξιά που νιώθει η ίδια ανοίγοντας πάντα με έκδηλη λαχτάρα το κιβώτιο με την αλληλογραφία. Παράλληλα έρχεται κοντά και σιγά-σιγά ερωτεύεται την Ρόζα (Τερέζα Μαντρούγκα), μία νεαρή γυναίκα που δουλεύει στο μπαρ του μικρού ξενοδοχείου. Ένας σύντομος, έντονος έρωτας που όμως δεν μπορεί να διαρκέσει πολύ εις γνώση και των δύο. Λήγει άδοξα μετά από μία πολυήμερη απουσία του Πωλ λόγω ατυχήματος και της ξαφνικής φυγής της προσωρινής ερωμένης του για την Γαλλία. Ο Πωλ μετά από την απομάκρυνση της δεν βρίσκει λόγο να μείνει άλλο στο μέρος αυτό και μέσα του αναζητά την επιστροφή του και τον επαναπροσδιορισμό της επαφής με τη μόνιμη σύντροφό του, της οποίας – σε γράμμα του – της είχε εξηγήσει τη νέα κατάσταση που ζει εκεί.
Ο Μπρούνο Γκαντς (λίγα χρόνια πριν την εξαιρετική ερμηνεία του στη ταινία «Τα Φτερά του Έρωτα») είναι εκπληκτικός στο ρόλο του ως Πωλ, μεταφέροντας το κενό που νιώθει μέσα του αμέσως από τις εναρκτήριες σεκάνς της ταινίας. Μοναχικός, σκεπτικός και απογοητευμένος από την πορεία του στο επάγγελμα του ναυτικού, από την πρώτη στιγμή που πατάει το πόδι του στη Λευκή Πόλη σεργιανίζει μέσα της, από τη μία ανακουφισμένος και από την άλλη μπερδεμένος με την ερωτική του περιπέτεια. Ο σκηνοθέτης Αλέν Τανέρ εκμεταλλεύεται πλήρως το γειτονικό ωκεανό, τα γραφικά πλακόστρωτα σοκάκια της Λισαβόνας, τονίζοντας μέσω των πλάνων του τις κρυμμένες, απλές ομορφιές τής καθημερινότητας του εν λόγου μέρους, μέσω της τυχαιότητας από τις βόλτες του Πωλ.
Το σενάριο της ταινίας είναι γραμμένο από τον ίδιο το σκηνοθέτη χωρίς να αποτελεί δομικά κάτι το ιδιαίτερο. Χάρις όμως στο διαπεραστικό, μελαγχολικό βλέμμα του πρωταγωνιστή χτίζει νοηματικά επάνω του όλη την ταινία ενδυναμώνοντάς τη με αυτόν τον τρόπο. Τα αδιέξοδα του Πωλ και τα επόμενα βήματα, που ουσιαστικά δεν προτίθεται να χαράξει – όπως μας έχουν σύγχρονα επιβληθεί – θα τα τονίσει με την χαρακτηριστική ατάκα του στο μπαρ: «Αν όλα τα ρολόγια πήγαιναν ανάποδα, ο κόσμος θα λειτουργούσε κανονικά»…
Λεωνίδας Ρηγόπουλος
