Η Κινηματογραφική Λέσχη Πάτρας θα προβάλει σε πανελλήνια πρεμιέρα την ταινία “Μητέρα, Πατρίδα” του Αλβάρο Γκάγκο Ντίαζ τη Δευτέρα 08/01 στις 19:00 και στις 21:30 στη Βέσο Μάρε.
ΜΗΤΕΡΑ, ΠΑΤΡΙΔΑ – MATRIA
- Σκηνοθεσία-Σενάριο: Αλβάρο Γκάγκο Ντίαζ
- Ηθοποιοί: .Μαρία Βάσκεζ, Σάντι Πρέγκο, Tatan, Σουζάνα Σαμπέντρο.
- Φωτογραφία: Λουκία Κ. Παν.
- Μοντάζ: Ρικάρντο Σαράιβα
- Μουσική: Πατρίσια Κανταβέιρα, Μαρσέλ Πασκουάλ.
- Χώρα: Ισπανία (Έγχρωμη)
- Διάρκεια: 99΄
- Διακρίσεις: 3 Βραβεία και 3 Υποψηφιότητες
- Malaga Spanish Film Festival2023: 2 Βραβεία, Καλύτερης Ηθοποιού και Καλύτερης 1ης ταινίας.
- Seatle International film Festival 2023: Ειδικό Βραβείο της Επιτροπής στο σκηνοθέτη και την πρωταγωνίστρια.
- Φεστιβάλ Βερολίνου Panorama
- Φεστιβάλ Σαγκάης
- Φεστιβάλ Σαν Σεμπαστιάν
Πανελλήνια πρεμιέρα στην Πάτρα για την ταινία Matria!
Μια γυναίκα σε ψαροχώρι της Γαλικίας, αγωνίζεται δουλεύοντας σκληρά για να τα βγάλει πέρα και να στηρίξει τη 18χρονη κόρη της. Κι ενώ τη βλέπουμε να εξαντλεί τα όριά της, μια μέρα συνειδητοποιεί για πρώτη φορά το τι σημαίνει να ζεις επιτέλους για τον εαυτό σου. Μετά από πολλά χρόνια στο ρόλο της μητέρας, της συντρόφου, της εργαζόμενης, αντιλαμβάνεται πως ήρθε η στιγμή να κάνει κάτι για εκείνη.
Ο γαλικιανής καταγωγής σκηνοθέτης, μοντέρ και σεναριογράφος Álvaro Gago μας παρουσιάζει μια έντονη ταινία, το μεγάλου μήκους σκηνοθετικό του ντεμπούτο, η οποία συνιστά μια πολύ πειστική απεικόνιση του τι θεωρούμε σήμερα «πατριαρχική κοινωνία».
Η Ραμόνα τρέχει, καθαρίζει, βρίζει, φροντίζει, φουμάρει και φρικάρει, κρατώντας έναν ολόκληρο κόσμο στα χέρια της, με φόβο Θεού, αφού από στιγμή σε στιγμή κινδυνεύει να καταρρεύσει. Εγκλωβισμένη σε ένα βροχερό παραθαλάσσιο χωριό κάπου στην Ισπανία, η Ραμόνα είναι επικεφαλής συνεργείου καθαρισμού σε εργοστάσιο που αλλάζει χέρια, με αποτέλεσμα ο μισθός της να μειωθεί ξαφνικά στο μισό. Είναι η μόνη που τολμάει να εναντιωθεί στα αφεντικά και να τα βροντήξει, μαρκάροντας την αφετηρία ενός αγώνα δρόμου που κόβει την ανάσα. Το “Mητέρα, Πατρίδα” είναι ένα πορτρέτο μιας εργάτριας, μιας μάνας αλλά και ενός τόπου που δεν σου επιτρέπει να είσαι γυναίκα. Η Μαρία Βάσκες δίνει μια θριαμβευτική ερμηνεία σε ένα απρόσμενο ισπανικό δράμα με έντονους απόηχους Κεν Λόουτς, που συγκρούεται με την πατριαρχία με όλο του το είναι.
«Η πρώτη ταινία του Άλβαρο Γκάγκο είναι το συγκινητικό και χιουμοριστικό πορτρέτο μιας εργατικής αλλά σχεδόν ανίσχυρης γυναίκας. Η Μαρία Βάσκεζ που υποδύεται τον κεντρικό χαρακτήρα δίνει ολοκληρωτικά τον εαυτό της στον ρόλο. Η ερμηνεία της ως μιας γυναίκας από την Γαλικία της Ισπανίας που αποφεύγει την πραγματικότητα με ειρωνικό χιούμορ είναι εντελώς φυσική. Είναι μια υπέροχη ερμηνεία, στην οποία δηλώνει τα συναισθήματα της σωματικά ακόμα και χωρίς τη βοήθεια του διαλόγου. Παρουσιάζει τη Ραμόνα ως μια γυναίκα με αξιοπρέπεια και περηφάνια, που μπορεί να παλέψει για τους άλλους αλλά όχι για τον εαυτό της». Lucy Virgen, The Film Verdict
«Οι δοκιμασίες και τα προβλήματα μιας σαραντάχρονης ανύπαντρης μητέρας σε μια παραλιακή πόλη στη βορειοδυτική Ισπανία υπό το οξυδερκές και συμπονετικό βλέμμα του σκηνοθέτη Άλβαρο Γκάγκο στο γεμάτο ένταση ντεμπούτο του στη γλώσσα της Γαλικίας, με τον τίτλο Μάτρια που σημαίνει μητέρα πατρίδα. Πρόκειται για μια ζωντανή και αυθεντική καταγραφή της ζωής εκεί, καθώς και για την ανάδειξη του παραλογισμού του καπιταλισμού, αντάξια των ταινιών του Κεν Λόουτς». Jonathan Holland, Screen International
«Μια ταινία όπου βλέποντας μια γυναίκα να προσπαθεί απλώς να τα βγάλει πέρα ανεβάζει τους παλμούς σου. O Άλβαρο Γκάγκο δείχνει μια φαινομενικά συνηθισμένη ύπαρξη στην ταινία που έκανε πρεμιέρα στο Φεστιβάλ Βερολίνου. Αλλά αυτός ο διαρκής αγώνας, ο διαρκής φόβος μην ξεμείνεις από χρόνο και χρήμα είναι τόσο οικείος που με ένα άλλο soundtrack θα μεταμορφωνόταν σε καθαρό θρίλερ. Η διευθύντρια φωτογραφίας κυνηγάει ουσιαστική την ηρωίδα Ραμόνα. Δεν έχει ούτε ένα λεπτό να χάσει, ούτε χρόνο για τον εαυτό της, και όπως είναι αναμενόμενο σχεδόν κανείς δεν της δίνει σημασία. Ζώντας σε ένα ψαροχώρι της Γαλικίας και κάνοντας ένα σωρό δουλειές, είναι οικονομικά επισφαλής. Ο καλλιτεχνικός κινηματογράφος αγαπάει αυτές τις ηρωίδες όπως η Ραμόνα (Μαρία Βάσκεζ), όπως η Μάριον Κοτιγιάρ στο Δύο Ημέρες, Μία Νύχτα και όπως η Χέιλι Σκουάιρς στο Εγώ, ο Ντάνιελ Μπλέικ. Αυτό που κάνει τη Μάτρια ξεχωριστή είναι ότι ο Γκάγκο δεν δοξάζει τον πόνο ή τη θυσία. Η Ραμόνα συνεχίζει να τσακώνεται και να φωνάζει αλλά όταν τελικά σταματά, είναι σχεδόν σοκαριστικό.
Συνειδητοποιούμε ότι τελικά δεν υπάρχει κάποιο βραβείο για όλα αυτά τα βάσανα. Είναι μια ευπρόσδεκτη προσθήκη στο κοινωνικό σινεμά που ακολουθεί τους στίχους της Ντόλι Πάρτον «Σε αφήνουν να κάνεις όνειρα, μόνο και μόνο για να τα δεις να καταστρέφονται, είσαι απλώς ένα σκαλί στη σκάλα του αφεντικού, αλλά έχεις όνειρα που δεν θα μπορέσει ποτέ να σου τα πάρει» Marta Balaga, Cineuropa
Το πρωί γεμίζει μύδια σε τσουβάλια σε μια τράτα και, καθώς τα φορτώνει ένα ένα, διασκεδάζει τους νεαρούς συναδέλφους της με το χιούμορ της. Το βράδυ μεταμορφώνεται σε αυστηρή εργαζόμενη, επικεφαλής ενός συνεργείου καθαρισμού, δίνοντας εντολές και διασκεδάζοντας πάλι τις συναδέλφους της. Το “Matria” ακολουθεί τη ζωή της 42χρονης Ramona, η οποία μοιάζει να είναι εγκλωβισμένη σ’ ένα βροχερό, παραθαλάσσιο χωριό της Γαλικίας, κρατώντας έναν ολόκληρο κόσμο στα χέρια της, που από στιγμή σε στιγμή κινδυνεύει να καταρρεύσει.
Όταν η διοίκηση του εργοστασίου καθαρισμού αλλάζει χέρια και οι γυναίκες υπάλληλοι έρχονται αντιμέτωπες με την είδηση της μείωσης του μισθού τους, η Ramona είναι η μόνη που βρίσκει το θάρρος να εναντιωθεί στα αφεντικά, να τα βροντήξει όλα και να φύγει. Κι είναι αυτή η στιγμή που σηματοδοτεί έναν σκληρό αγώνα δρόμου, που μας ανατριχιάζει όλους.
Το 2017 ο σκηνοθέτης μας είχε χαρίσει μια πρώτη ματιά στην δυναμική αυτή γυναίκα και στην καθημερινότητά της, μέσα από την ομότιτλη ταινία μικρού μήκους, η οποία και έλαβε το Μεγάλο Βραβείο Κριτικής Επιτροπής στο φεστιβάλ του Sundance. Το φιλμάκι αυτό προσαρμόστηκε σε μια μεγάλου μήκους ταινία, με μία επαγγελματία πρωταγωνίστρια αυτή τη φορά, τη María Vázquez.
Η Vázquez εντυπωσιάζει στο ρόλο της δυναμικής μεν αλλά καταδυναστευμένης απ’ την πατριαρχία Ramona. Η ηρωίδα της θυμώνει, νευριάζει, γεμίζει και αδειάζει, ονειρεύεται, ελπίζει, αγωνιά. Πέρασε όλη τη ζωή της με τους άνδρες να τη θεωρούν δεδομένη. Από τα αφεντικά της, μέχρι τον σύντροφό της. Όλη η σκληρή δουλειά που καταβάλλει καθημερινά είναι για να μαζέψει κάποια χρήματα και να βοηθήσει την κόρη της, Estrella, να σπουδάσει. Παρ΄όλα αυτά, δεν είναι θύμα η Ramona, αλλά είναι ένας άνθρωπος όπως όλοι μας, με τα καλά και τα κακά του, με τις πληθωρικές στιγμές του, αλλά και με πολλές τάσεις αυτοκαταστροφής. Το φύλο της είναι εκείνο που ως μηχανισμός του πατριαρχικού συστήματος, εξισώνεται με την κοινωνική υποταγή. Ταυτόχρονα, η διαρκής πάλη και ο φόβος του να χάνεις χρόνο και χρήματα, μας βοηθούν να διαβάσουμε την ταινία και ως ένα είδος θρίλερ.
Ακόμα και ο ίδιος ο τίτλος της ταινίας “Matria”, που μεταφέρεται στα ελληνικά ως «Μητέρα, Πατρίδα», προκαλεί συμπαραδηλώσεις με τις έννοιες της μητρότητας και της μητριαρχίας. Θα μπορούσαμε να πούμε πως αυτός είναι και ο σκοπός του δημιουργού. Πρώτον, να μας κάνει να συνειδητοποιήσουμε πως η κοινωνία της ισπανικής Γαλικίας, η οποία υποτίθεται πως κρατά με ηρωισμό τα σκήπτρα της μητριαρχίας, δεν είναι παρά ένας τόπος στον οποίο έχει ανθίσει η πατριαρχία.
Στο σημείο αυτό μπορούμε να αναρωτηθούμε: Γιατί και πώς θεωρείται η Γαλικία μια μητριαρχική κοινότητα; Η ιστορική αυτή αντίληψη δεν καθιερώθηκε μόνο από τη λαογραφία και την παράδοση, μέσα από την οποία προωθήθηκαν οι γυναικείες μορφές και τα μητρικά πρότυπα, αλλά έχει να κάνει και με την οικονομία της περιοχής, καθώς η Γαλικία έχει μια μακρά ιστορία μετανάστευσης, καθώς πολλοί άνδρες έφευγαν προς αναζήτηση εργασίας, αφήνοντας τις γυναίκες να αναλάβουν τον πρώτο ρόλο στην οικογένεια. Ένας ακόμη λόγος είναι και ο ρόλος των γυναικών στον αγροτικό τομέα, αφού φαίνεται να διαδραμάτισαν ουσιαστικό ρόλο στη γεωργία και την παραγωγή αγαθών. Αυτήν την εσφαλμένη ιστορική αντίληψη θέλει να καταρρίψει ο Gago.
Ο δεύτερος σκοπός του είναι να μιλήσει για την «πατρίδα». Η λέξη “patria” στα ισπανικά σημαίνει την πατρίδα, τον τόπο καταγωγής. Με τη σειρά της, η λέξη “matria” μπορεί να μην έχει γίνει ακόμη αποδεκτή σε κάποιο λεξικό, ωστόσο εμείς θα την ορίζαμε ως την πατρίδα ή, μάλλον, τη «ματρίδα». Το μαγικό καταφύγιο των γυναικών, τις οποίες η ιστορία καταπίεζε και υποβάθμιζε για χρόνια. Ένας τόπος μη ορισμένος, που είναι όμως δικός σου και στον οποίο είσαι ελεύθερος. Μια ευκαιρία να βρεις το δικό σου δρόμο στη ζωή, να ανακαλύψεις το νόημα της ύπαρξής σου.
Σκηνοθετικά η ταινία θυμίζει πολλά από τις τεχνικές του Ken Loach, με μια εμφανή δέσμευση στην άμεση προσέγγιση της πραγµατικότητας, στον κοινωνικό σχολιασμό και την έμφαση στον καθημερινό αγώνα της εργατικής τάξης. Ακόμα και οι ηθοποιοί που έχει επιλέξει ο Gago, άλλοι επαγγελματίες και άλλοι όχι, δίνουν μεγάλη προσοχή στις νατουραλιστικές ερμηνείες, με την αποδοχή του αυτοσχεδιασμού ως ένα στοιχείο το οποίο θα τους βοηθήσει να φέρουν στην επιφάνεια και τα δικά τους προσωπικά βιώματα.
ΜΑΤΘΑΙΟΣ ΛΕΩΝΙΔΑΣ 07.10.2023
Álvaro Gago
Το έτος 2019 επιλέχτηκε από το Variety ως ταλέντο της Ισπανίας και το 2021 από το Screen International Star ως of Tomorrow. Είναι Μοντέρ, Παραγωγός και Σεναριογράφος, που έχει κερδίσει για τις ταινίες του 34 βραβεία και 53 υποψηφιότητες. Έκανε σπουδές σε Επικοινωνία και Μουσική στην Ισπανία, Δράμα στο Σικάγο και Κινηματογράφο στο London Film School. Η μ.μ. ταινία του Curricán, του έδωσε βραβείο σκηνοθεσίας στο Φεστιβάλ Καννών. Καταξιώθηκε ως σκηνοθέτης και μοντέζ στο Λονδίνο όπου δίδαξε στο Young Film School και οργάνωσε το Galician Film Forum. Το 2017 σκηνοθέτησε το μ.μ. Matria που πήρε πάνω από 70 βραβεία. Το νέο Matria είναι η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του.