Σκηνοθεσία: Μάικ Τζατζ
Σενάριο: Μάικ Τζατζ, Ίταν Κοέν
Παίζουν: Λουκ Γουίλσον, Μάγια Ρούντολφ, Νταξ Σέπαρντ
Παραγωγή: ΗΠΑ, 2006
Διάρκεια: 1 ώρα 24 λεπτά
Η πυρηνική ισχύς της ηλιθιότητας οδηγεί την ανθρωπότητα από το κακό στο χειρότερο. Το «Idiocracy», μια αμερικανική κωμωδία, που έχει λάβει έναν καλτ χαρακτήρα μέσα στα χρόνια που μεσολάβησαν από την κυκλοφορία της είναι μια κακή ταινία. Το χιούμορ είναι χοντροκομμένο, τα εφέ είναι άθλια, οι ηθοποιοί δίνουν τον χειρότερό τους εαυτό. Τέτοιες ταινίες γίνονται καλτ σε βάθος χρόνου, αν υπάρχει κάποιο στοιχείο που να τις κάνει να ξεχωρίζουν απ’ τον σωρό των κακών ταινιών κάθε κινηματογραφικής χρονιάς, που ούτως ή άλλος είναι τεράστιος και εκφράζει την ιδεολογία της εποχής.
Το σενάριο είναι αυτό το στοιχείο που δύναται να κρατήσει ζωντανό το ενδιαφέρον του θεατή σε αυτή την πολύ κακή – κατά τ’ άλλα – ταινία. Το ερώτημα που απαντά η πλοκή του «Idiocracy» είναι το εξής: τι θα γινόταν αν στο μέλλον η ανθρωπότητα ολίσθαινε στην ηλιθιότητα; Δύο είναι τα ενδιαφέροντα υποερωτήματα που δημιουργούνται από την συγκεκριμένη σεναριακή ιδέα και πρέπει να τονιστούν: 1ον) Προς τι η αισιοδοξία περί επικράτησης των ηλιθίων στο μακρινό μέλλον; Είναι αρκετά τολμηρό να μεταθέσουμε μια τέτοια εξέλιξη στο μέλλον, όταν υπάρχουν αρκετές ενδείξεις επικράτησής τους στο κοντινό μέλλον αν όχι στο παρόν. 2ον) Τι οδήγησε την ανθρωπότητα στην εξέλιξη και όχι στην πρόοδο; Εδώ, το «Idiocracy» – όλως περιέργως δίνει μια ουσιαστική απάντηση.
Πέραν των ανθρώπινων συνηθειών που οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια στην εξαχρείωση, όπως το κουρασμένο βλέμμα του ταλαίπωρου μέσου ανθρωπάκου σε χαμηλότατης ποιότητας τηλεοπτικά προϊόντα, με την απαραίτητη συνοδεία ανθυγιεινών τροφών, και πέραν του παντοτινά ακόρεστου κυνηγιού του χρήματος, η ταινία μας πληροφορεί ότι οι επιστήμονες στράφηκαν στην επίλυση επιμέρους ανούσιων και ασήμαντων προβλημάτων. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα, από τη μία πλευρά την διαιώνιση σοβαρών κοινωνικών προβλημάτων και από την άλλη τη μειωμένη αντίληψη των επιστημόνων, της αφρόκρεμας της σκέψης και του πειράματος.
Προχωρώντας ακόμα ένα βήμα, το «Idiocracy» κάνει αναφορά στις μεγάλες εταιρίες και στα υπερκέρδη που αυτές επιδιώκουν. «Το νερό, το βασικό συστατικό της ζωής θεωρήθηκε απειλή για τα κέρδη του Brawndo». Το Brawndo, ένα πρασινωπό υγρό τύπου Gatorade, έχει αντικαταστήσει το νερό, όχι μόνο το πόσιμο, αλλά και εκείνο που χρησιμοποιείται για το πότισμα των καλλιεργειών. Εκείνες φθίνουν, με αποτέλεσμα μια σκληρή επισιτιστική κρίση, όμως είναι όλοι τόσο ηλίθιοι και τόσο αλλοτριωμένοι που κανείς δεν μπορεί να σκεφτεί ότι ίσως φταίει το Brawndo για την κακή τους τύχη.
Τελικά το σκέφτεται ο κατ’ εξοχήν μέτριος αμερικανός πολίτης του σήμερα, που είχε μπει σε νάρκη και μετά από κάποιες ατυχείς συγκυρίες ξυπνά 500 χρόνια αργότερα. Και τότε είναι ο πιο έξυπνος άνθρωπος του κόσμου. Εν τω μεταξύ η εξουσία έχει αποκτήσει έναν γκροτέσκο ολοκληρωτικό χαρακτήρα – ίδιον των ηλίθιων εξουσιαστών – που προκαλεί ενθουσιασμό σε όλους, ακόμα και σε εκείνους που θίγονται από την επιβολή της. Δεν υπάρχει ευτυχία, δεν υπάρχει δυστυχία, διότι δεν υπάρχει αντίληψη.
Περισσότερο ρεαλιστική παρά προφητική, ελάχιστα αστεία, τραγική – υπό το φως των γεγονότων των τελευταίων ετών. Μια κακή ταινία που, επειδή γυρίστηκε το 2006, δεν κουβαλά τουλάχιστον το βαρίδι της πολιτικής ορθότητας.
Ανδρέας Άννινος
