Η δεύτερη ταινία τής τριλογίας είναι το Epidemic (1987). Πρόκειται για ένα σύνθετο εγχείρημα, μια απόπειρα να συνδυαστούν δύο στιλ κινηματογράφησης και ουσιαστικά για μια μίξη τραγικών και κωμικών στοιχείων. Υπάρχει η πεποίθηση ότι πρόκειται για την πιο αστεία ταινία του Τρίερ και η αλήθεια είναι ότι συντασσόμαστε με αυτήν. Ένα υποδόριο χιούμορ που στρέφει τα βέλη του κυρίως προς τη θρησκεία διαπερνά την ταινία. Σε ένα σημείο ο Τρίερ, μισός προφήτης – μισός τρελός, λέει στον συνεργάτη του στο σενάριο τής ταινίας: “Το κοινό θα σκεφτεί να φύγει σ’ εκείνο το σημείο γι αυτό πρέπει να έχουμε δράμα”! Αυτοεκπληρούμενη προφητεία ή επίγνωση της προκλητικής φύσης του, ο Τρίερ προβλέπει αυτό που θα κάνει το κοινό σε πολλές ταινίες του (και ας υπήρχε δράση), όπως για παράδειγμα στην τελευταία του Το Σπίτι που Έχτισε ο Τζακ.
Εδώ έχουμε την κυρίως ειπείν ταινία, στην οποία παρακολουθούμε τη συνεργασία των δύο σεναριογράφων (Λαρς φον Τρίερ και Niels Vørsel παίζουν τον εαυτό τους) πάνω στο σενάριο μιας ταινίας μέσα στην ταινία που λέγεται και αυτή Epidemic, όπως και ολόκληρη η ταινία που παρακολουθούμε. Και αν μπερδευτήκατε, τότε δείτε την ταινία για να δείτε πώς μπορεί η μυθοπλασία να εισχωρήσει μέσα στη φιλμική πραγματικότητα που και αυτή με τη σειρά της είναι μια μυθοπλασία. Είναι προφανές ότι δημιουργούνται ζητήματα αυθεντικότητας, ένα μοτίβο που συναντάμε σε όλη την τριλογία.
Και όπως η ταινία είναι διφορούμενη σε πολλά επίπεδα, έτσι και η φόρμα της ακολουθεί τον ίδιο δρόμο. Από τη μία πλευρά η ταινία-πλαίσιο, στην οποία παρακολουθούμε την περιπέτεια της συγγραφής, είναι γυρισμένη με έντονα στοιχεία cinema verité, με κάμερα στο χέρι και απότομα ζουμ, με ξαφνική παρουσία της πανταχού παρούσας μηχανής σε οποιοδήποτε σημείο και με κοκκώδη υφή στην εικόνα. Από την άλλη πλευρά η εγκιβωτισμένη ταινία, ραφιναρισμένη, με μεγάλα και προσεκτικά σχεδιασμένα μονοπλάνα και με ακριβές μοντάζ. Αντίστοιχα είναι τα πράγματα και στον ήχο, με την ταινία-πλαίσιο να είναι στο όριο του ερασιτεχνικού πειραματισμού.
Στο κλείσιμο του σχολιασμού τού Epidemic πρέπει να αναφέρουμε ότι πρόκειται για την ταινία στην οποία ακούγεται η περίφημη ρήση του Τρίερ: “Μια ταινία πρέπει να είναι σαν χαλίκι στο παπούτσι”. Μια αρχή που ακολούθησε σε όλη του την καριέρα ο Δανός σκηνοθέτης.
Η συνέχεια σε επόμενο άρθρο.
Ανδρέας Άννινος
