Σκηνοθεσία: Έρικ Ρομέρ
Σενάριο: Μαρί Ριβιέρ, Έρικ Ρομέρ
Παίζουν: Μαρί Ριβιέρ, Μαρία Λουίζα Γκαρσία, Βενσάν Γκοτιέ
Παραγωγή: Γαλλία, 1986
Διάρκεια: 1 ώρα 39 λεπτά
Χρυσό Λιοντάρι στο Φεστιβάλ Βενετίας του 1986
Η Ντελφίν, μια νεαρή γυναίκα, αναζητά έναν καλοκαιρινό προορισμό μετά την ακύρωση των προγραμματισμένων διακοπών της με μια φίλη της. Μια σειρά από τυχαία γεγονότα την οδηγούν σε τέσσερις διαφορετικές τοποθεσίες και στην αναζήτηση ουσιαστικής συντροφιάς. Κάτι σαν την αναζήτηση της πράσινης ακτίνας.
Η ταινία είναι η πέμπτη στη σειρά Κωμωδίες και Γνωμικά του Ρομέρ. Εδώ το γνωμικό γύρω από το οποίο περιστρέφεται η πλοκή είναι η φράση “Ω! Ας έρθει ο καιρός που οι καρδιές ερωτεύονται” του Αρθούρου Ρεμπώ. Η Ντελφίν πρεσβεύει αυτή ακριβώς την θέληση, σχεδόν την αυτοδιάθεση σε κάτι ανώτερο, που δεν μπορεί να ειπωθεί εύκολα. Γι αυτό πολλές φορές κομπάζει, τα λόγια δεν αρκούν για να περιγράψει αυτό που θέλει. Είναι οι πράξεις που θα την οδηγήσουν εκεί; Μα κι αυτές ακόμα είναι λίγες για έναν άνθρωπο που στα λίγα χρόνια που περνάει εν ζωή θέλει να βιώσει κάτι ιδανικό. Τι μένει; Δυστυχώς τίποτα, γι αυτό η Ντελφίν περιφέρεται μπερδεμένη και ανήμπορη, απογοητευμένη από τον χωρισμό της αλλά και από τον περίγυρό της.
Η καταφυγή σε ανέμελες συζητήσεις είναι για εκείνη ένα ακόμα χτύπημα. Είναι μια τόνωση που δεν κρατά παρά μερικές στιγμές. Όπως ακριβώς και μια εφήμερη σχέση, αφού όταν τελειώνει η ικανοποίηση αρχίζει η ματαιότητα. Το φλερτ είναι μια τελειωμένη υπόθεση αφού οι ιέρειες (αλλά και οι ιερείς) αυτού του βασικού συστατικού της ζωής του ανθρώπου, το υπονομεύουν, το δυσφημούν με τη φθηνή αντίληψη των πραγμάτων. Η φύση, τέλεια αυτή, είναι η μόνη που την καταλαβαίνει, έτσι όπως συνεχίζει μόνη της, ακέραια αλλά και κυκλοθυμική, να συλλογίζεται την κατάσταση των πραγμάτων.
Η πράσινη ακτίνα είναι ένα σπάνιο φυσικό φαινόμενο. Λίγο πριν τη δύση ή την ανατολή του ηλίου εμφανίζεται για λίγες μόνο στιγμές μια πράσινη λάμψη. Σύμφωνα με τον Ιούλιο Βερν, συγγραφέα του βιβλίου Η Πράσινη Αχτίδα, όποιος καταφέρει και δει την πράσινη ακτίνα καταλαβαίνει τα συναισθήματα που τρέφει για τους άλλους αλλά και αυτά που τρέφουν οι άλλοι για εκείνον. Έτσι, το κυνήγι της πράσινης ακτίνας αποκτά μια βαρύνουσα σημασία για την Ντελφίν καθώς αμφιβάλλει για κάθε γνωριμία, για κάθε συζήτηση, για κάθε σχέση.
Μια έξοχα κινηματογραφημένη ταινία με τα λιτά μέσα που πάντα χρησιμοποιεί ο Ρομέρ. Στα κάδρα του επιλέγει σταθερά την τριχρωμία με το πράσινο της φύσης, το κόκκινο των ρούχων της Ντελφίν και το μπλε της θάλασσας, ή κάποιο κίτρινο απλωμένο ρούχο. Η κάμερά του σκανάρει τα πρόσωπα και σε μια στιγμή επιλέγει με ένα ζουμ να δώσουμε σημασία σε κάποιον, μετά το μετανοιώνει και επιλέγει κάποιον άλλο, όμως ούτε κι εκείνος λέει κάτι σημαντικό και ούτω καθεξής. Ο ήχος καθαρός, ανόθευτος τοποθετεί τη Ντελφίν εκεί ακριβώς που την αντιλαμβάνεται ο θεατής: στο κέντρο μιας πόλης από την οποία θέλει να φύγει, στον χαλασμό του αέρα, των κυμάτων και της καταιγίδας, στις ανούσιες συζητήσεις ανούσιων ανθρώπων, στην εύθραυστη ψυχοσύνθεσή της μέσα από τους συγκλονιστικούς λυγμούς της λίγο πριν τη δύση του ηλίου.
Δυστυχώς, η πράσινη ακτίνα εμφανίζεται σπάνια. Η στιγμή που η Ντελφίν πιστεύει ότι θα της δώσει τη διαύγεια ώστε να μπορεί επιτέλους να καταλάβει τι αισθάνεται εκείνη αλλά και οι γύρω της είναι σχεδόν απίθανο να συμβεί. Ακόμα χειρότερα: ακόμα και να συμβεί, πρόκειται για μια αίσθηση τόσο σύντομη, τόσο φευγαλέα που ίσως να μην πραγματοποιεί αυτά που υπόσχεται. Όμως αυτή η σπουδαία ταινία ίσως να μας υποδεικνύει ότι αυτό που έχει σημασία δεν είναι η πράσινη ακτίνα αλλά να στρέφουμε το βλέμμα μας σε όσο το δυνατόν περισσότερες δύσεις του ηλίου.
Ανδρέας Άννινος
