Σκηνοθεσία: Πολ Σρέιντερ
Σενάριο: Πολ Σρέιντερ
Παίζουν: Ίθαν Χοκ, Αμάντα Σέιφριντ, Φίλιπ Έτινγκερ
Παραγωγή: ΗΠΑ – 2019
Διάρκεια: 1 ώρα 53 λεπτά
Ο πρώην στρατιωτικός και νυν αιδεσιμότατος Τόλερ λειτουργεί στο ναό First Reformed στην ευρύτερη περιοχή της Νέας Υόρκης, όταν γνωρίζει ένα ζευγάρι, το οποίο γίνεται η αφορμή για μια επανεξέταση τoυ παρελθόντος του. Οι τύψεις επανέρχονται, καθώς προσπαθώντας να βοηθήσει το ζευγάρι, η κατάσταση ξεφεύγει από τον έλεγχό του, ενώ παράλληλα η υγεία του επιδεινώνεται.
Ο Πολ Σρέιντερ, πολύ σημαντικός σεναριογράφος – ενδεικτικά έχει γράψει τα σενάρια των αριστουργηματικών Taxi Driver (1976), Raging Bull (1980, βασισμένο στο βιβλίο του Τζέικ Λα Μότα) – είναι και σκηνοθέτης. Έχει σκηνοθετήσει 18 ταινίες με τελευταία το First Reformed, μια αρκετά παράξενη ματιά στην προτεσταντική ηθική. Υπάρχουν έννοιες που προσεγγίζει ο Σρέιντερ με σκεπτικισμό αλλά και με μια δυναμική πρόθεση, έτσι που κατά τη διάρκεια της ταινίας υπάρχει αυτή η επιθυμητή μετάβαση σε μια νέα κατάσταση, ενώ έχει ενδιαφέρον ο τρόπος με τον οποίο εμπλέκονται οι τύψεις και η κρίση συνειδήσεως του ιερέα, τόσο με το περιβάλλον του όσο και με το γιγάντιο οικολογικό πρόβλημα που εντάσσεται στην πλοκή.
Ο Σρέιντερ επιλέγει σταθερά και μεγάλα σε διάρκεια πλάνα, λιτά και με έντονη την αίσθηση της συμμετρίας. Έτσι, προσδίδεται μια ηρεμία, που είναι αρκετά χρήσιμη σχεδόν σε όλη τη διάρκεια της ταινίας, όμως καθώς αυτή πλησιάζει στο φινάλε και με προφανή την επιδίωξη της κλιμάκωσης, η εξομάλυνση που προκύπτει από τις προαναφερθείσες επιλογές τείνει να δώσει ένα αρκετά επίπεδο αποτέλεσμα. Οι μεγάλες σεκάνς του φιλμ με τον αργό ρυθμό που επιβάλλουν, πολλαπλασιάζουν την αίσθηση της αργόσυρτης μεταστροφής του ήρωα, αλλά και της εξέλιξης της παραμελημένης ασθένειάς του, όμως σε μια τέτοια σεναριακή δομή είναι δεδομένο ότι η αποφυγή εξάρσεων θα οδηγήσει σε ένα μάλλον ανιαρό αποτέλεσμα.
Οι διάλογοι γεννούν προβληματισμό, οι θέσεις που διατυπώνονται είναι έωλες, δημιουργώντας έτσι ένα χάος που κεντρίζει το ενδιαφέρον και εκπληρώνει ως ένα σημείο το σκοπό της ταινίας. Το αίσθημα της απόγνωσης βρίσκεται στο επίκεντρο της προβληματικής του Σρέιντερ και εν πολλοίς καταπιάνεται εντέχνως με αυτό. Για παράδειγμα, η πάλη του Ιακώβ με τον Άγγελο, που για έναν ιερέα θα έπρεπε να αποτελεί πρόκληση ή και τιμή, για τον αιδεσιμότατο Τόλερ είναι ένα άχθος, που μόνο στην απόγνωση μπορεί να τον οδηγήσει.
Δυστυχώς, το First Reformed περιορίζεται σε μια φόρμα επιτηδευμένη και εξαντλητική, με την πλοκή να μην έχει εκείνους τους τονισμούς που ενδεχομένως θα την υποβοηθούσαν. Εντούτοις, αφήνει πεδίο διαλόγου και αυτό δεν είναι λίγο. Περιλαμβάνει δε μια τελική σεκάνς που εγκλείει τα ταυτόχρονα αισθήματα της ελπίδας και της απόγνωσης, έναν ευφυή ορισμό της σοφίας.
Ανδρέας Άννινος
