Ιστορικά, αν μπορούσαμε να βάλουμε σε μια ζυγαριά τη διοργάνωση των Όσκαρ (Βραβεία της Αμερικανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου) και το Φεστιβάλ των Καννών (Festival international du film de Cannes ή Festival de Cannes) τότε οι ισορροπίες ίσως να άλλαζαν πολλές φορές. Το τι προτιμάει κανείς καθαρά θέμα γούστου, αφού επί της ουσίας η πολιτική επιλογής των διαγωνιζόμενων ταινιών πλέον δεν απέχει και πολύ. Μια σημαντική εξαίρεση είναι η θεσμοθετημένη απλόχερη παράδοση υπερβολικών βραβείων για τις πάμπολλες κατηγορίες που θέσπισαν οι Αμερικάνοι στα Όσκαρ. Φαντασμαγορικές, με ίσως υπέρ το δέον γκλάμουρ στοιχείο και οι δύο διοργανώσεις, με κατά κόρον εμπορικές ταινίες να λαμβάνουν συμμετοχή στις μέρες μας. Αναμφίβολα και τα δύο διαθέτουν τεράστια ιστορία με συνέπεια και κάθε έτος συναντάμε αξιόλογα κινηματογραφικά έργα.
Προσωπικά, το Φεστιβάλ που λαμβάνει χώρα στα μέσα Μαΐου κάθε χρόνο στις Κάννες μου κεντρίζει πάντα πιο πολύ το ενδιαφέρον. Αυτό έγκειται στο γεγονός πως οι ταινίες και τα θέματα που πραγματεύονται, προσεγγίζουν από μια πιο ρεαλιστική ματιά τον κόσμο και την ζωή, ακόμα και τα πιο κωμικoτραγικά κομμάτια τους σε ορισμένες περιπτώσεις. Φέτος θα έκλεινε σε λίγες μέρες τα 73 του χρόνια αν δεν αναβαλλόταν προσωρινά (Με μια επίσημη ανακοίνωση το Φεστιβάλ Καννών επισημοποιεί πως δεν θα γίνει στις προγραμματισμένες ημερομηνίες του, από τις 12 μέχρι τις 23 Μαΐου, παρ’ όλα αυτά εξετάζεται το ενδεχόμενο το φεστιβάλ να πραγματοποιηθεί το φθινόπωρο, και συγκεκριμένα τον Σεπτέμβριο ή τον Οκτώβριο) καθώς βρέθηκε και αυτό στην δίνη των καταστάσεων που βιώνουμε. Δίχως πολλή σκέψη στο άκουσμα και μόνο της λέξης Κάννες (πόλη στη νότια Γαλλία), το ομώνυμο Φεστιβάλ έρχεται στη σκέψη του μέσου κινηματογραφόφιλου θεατή. Πρόκειται για το σημαντικότερο Φεστιβάλ κινηματογράφου παγκοσμίως, που έπαιξε το δικό του ενεργό ρόλο στην εξέλιξη του κινηματογράφου.
Το Φεστιβάλ διοργανώθηκε για πρώτη φορά το Σεπτέμβριο του 1939, με προεδρεύοντα τον Λουί Λυμιέρ, τον αδερφό του Ωγκύστ Μαρί Λουί, στους οποίους οφείλουμε και την ύπαρξη του κινηματογράφου. Η μόνη ταινία που παρουσιάστηκε στην πρώτη διοργάνωση ήταν η Παναγία των Παρισίων του Γουίλιαμ Ντίτερλι. Μέσα από αρκετές δοκιμασίες (Β’ Παγκόσμιος πόλεμος, ματαίωσή του το 1948 και το 1950 λόγω οικονομικών προβλημάτων, Μάης του 1968) θα καταφέρει να μείνει αλώβητο και να συνεχίσει να μας χαρίζει μοναδικές ταινίες από όλο το κόσμο μέχρι σήμερα. Πλήθος ταινιών σημαντικών σκηνοθετών (Ανάμεσά τους και ο Έλληνας σκηνοθέτης, σεναριογράφος και παραγωγός κινηματογράφου Θόδωρος Αγγελόπουλος το 1998 για την ταινία «Μία αιωνιότητα και μία μέρα») θα τιμηθούν με το μεγάλο βραβείο του νικητή του επίσημου Διαγωνιστικού τμήματος. Φυσικά αυτό το βραβείο δεν είναι άλλο από τον πολυπόθητο Χρυσό Φοίνικα (Palme d’Or) o οποίος θεσπίστηκε ως βραβείο το 1955. Μάλιστα οι Εμίρ Κουστουρίτσα, Μπίλε Όγκαστ, Αδερφοί Νταρντέν, Κεν Λόουτς και ο Μίκαελ Χάνεκε ανήκουν σε μια ιδιαίτερη κατηγορία αφού είναι οι μόνοι που τον έχουν λάβει από δύο φορές.
Ο Χρυσός Φοίνικας απονέμεται από μία επιτροπή η οποία δεν έχει σταθερή σύνθεση αλλά επιλέγεται κάθε χρόνο. Αποτελείται από ένα προεδρεύον μέλος και άλλες εξέχουσες προσωπικότητες του κινηματογράφου, συνήθως ηθοποιούς και σκηνοθέτες. Ιστορικά έχουμε δει μεγάλες προσωπικότητες της 7ης Τέχνης να την απαρτίζουν, όπως οι Ζαν-Λυκ Γκοντάρ, Φρανσουά Τρυφώ, Λουί Μαλ, Μόνικα Βίτι, Ρόμαν Πολάνσκι, Ζαν-Πιερ Νταρντέν, Πέδρο Αλμοδόβαρ, Πάβελ Παβλικόφσκι, Τζόελ και Ιθαν Κοέν, Σοφία Κόπολα, Γουίλεμ Νταφόε, Αλεχάντρο Γκονζάλες Ινιαρίτου, Γκαέλ Γκαρσία Μπερνάλ, Θεόδωρος Αγγελόπουλος, Γιώργος Λάνθιμος κ.ά. Μάλιστα φέτος έχει ανακοινωθεί ότι ο Αμερικανός Σπάικ Λι θα είναι για την «ιστορία» ο πρώτος μαύρος σκηνοθέτης που αναλαμβάνει τη θέση του προέδρου της επιτροπής.
Για κάθε κατηγορία συμμετοχής, η απονομή των βραβείων αποφασίζεται και από διαφορετική κριτική επιτροπή. Το Φεστιβάλ των Καννών δεν είναι μόνο το κύριο Διαγωνιστικό τμήμα (περιλαμβάνει το διαγωνισμό ταινιών μεγάλου και μικρού μήκους) που επικεντρώνει και τα περισσότερα βλέμματα της διοργάνωσης, αλλά περιλαμβάνει και κάποιες ενδιαφέρουσες κατηγορίες συμμετοχής: «Εκτός συναγωνισμού», τμήμα που περιλαμβάνει προβολές ταινιών που δεν διαγωνίζονται για τα βραβεία του φεστιβάλ, «Ένα Κάποιο Βλέμμα», τμήμα που καθιερώθηκε από το 1978 και αφορά ταινίες νέων σκηνοθετών, «Cinéfondation», διαγωνιστικό τμήμα που καθιερώθηκε από το 1998, για ταινίες μικρού μήκους σπουδαστών.
Υπομονή λοιπόν, στους απανταχού κινηματογραφόφιλους και όχι μόνο, μέχρι να ανακοινώσουν τις οριστικές αποφάσεις οι ιθύνοντες του ιστορικού Φεστιβάλ για τις νέες ημερομηνίες διεξαγωγής του. Μέχρι τότε υπάρχει μια μεγάλη γκάμα ταινιών ανάμεσα σ’ αυτές τις 72 βραβευμένες του Φεστιβάλ, που μπορούν να σας κρατήσουν συντροφιά. Γλυκιά ζωή (Φεντερίκο Φελίνι), Blow – Up (Μικελάντζελο Αντονιόνι), Ο Ταξιτζής (Μάρτιν Σκορσέζε), Παρίσι – Τέξας (Βιμ Βέντερς), Μπάρτον Φινκ (Τζόελ Κοέν και Ήθαν Κοέν), Pulp Fiction (Κουέντιν Ταραντίνο), Χορεύοντας στο Σκοτάδι (Λαρς Φον Τρίερ), Η Λευκή Κορδέλα (Μίκαελ Χάνεκε), Το Τετράγωνο (Ρούμπεν Έστλουντ) είναι σίγουρα κάποιες από αυτές.
Λεωνίδας Ρηγόπουλος
