Elle (2016, Paul Verhoeven)
Στα 78 του χρόνια, ο Πολ Βερχόφεν επιστρέφει με το Elle και το κάνει δυναμικά. Ο τρόπος με τον οποίο ξετυλίγεται η πλοκή και η διάθεση που δείχνει ο σκηνοθέτης να θυσιάσει το είδος, πολλές φορές εις βάρος του ρυθμού, για να δημιουργήσει κάτι που το υπερβαίνει είναι στοιχεία εμφανή όχι όμως πάντα λειτουργικά.
Η Μισέλ Λεμπλάν (Ιζαμπέλ Ιπέρ) είναι το «αφεντικό» σε μια εταιρεία βιντεοπαιχνιδιών αλλά δεν είναι μόνο εκεί αφεντικό. Ο τρόπος που λειτουργεί ως προϊσταμένη, κόρη, πρώην σύζυγος, νυν ερωμένη, γοητευτική γειτόνισσα είναι αυτός μιας γυναίκας δεσποτικής που τα αντιμετωπίζει όλα με ένα κράμα εντυπωσιακής ψυχραιμίας και παγερής αδιαφορίας. Ο βιασμός που θα υποστεί στο ξεκίνημα κιόλας της ταινίας θα γίνει αφορμή για αναζητήσεις και το μυστήριο θα λειτουργεί σε δύο άξονες. Το (όχι και τόσο ξεχασμένο) παρελθόν της Μισέλ και το μπερδεμένο και αβέβαιο μέλλον όχι μόνο της Μισέλ αλλά και του περίγυρου. Όταν το παιδί που αποκτά ο αγαθός γιός της είναι προφανές ότι δεν είναι δικό του ενώ εκείνος δεν έχει καμία αμφιβολία, ή όταν η θρησκόληπτη γειτόνισσα δηλώνει ότι με τη γέννηση του Χριστού άρχισαν τα πάντα, ο περίγυρος της Μισέλ αναδίδει μια δυσβάσταχτη φαιδρότητα, ένα οριστικό τέλμα.
Ένα κύριο χαρακτηριστικό των βιντεοπαιχνιδιών και αυτό που κυρίως προσέχουν οι ανά τον κόσμο σχεδιαστές είναι το gameplay. Η αλληλεπίδραση του βιντεοπαιχνιδιού με τον παίχτη. Όμως η Μισέλ δεν μπορεί να ασχοληθεί με το τεχνικό κομμάτι της κατασκευής ενός βιντεοπαιχνιδιού αλλά μόνο με το θεωρητικό, λογοτεχνικό, αισθητικό. Έτσι και στη ζωή της, η εικόνα κατέχει πολύ σημαντική θέση ίσως λόγω και της τραυματικής παιδικής της εμπειρίας που συνδέθηκα άμεσα με την εικόνα της στις ειδήσεις εκείνης της εποχής ως μια «μικρή σχιζοφρενής».
Θα έλεγε κανείς ότι αυτά έχουν να κάνουν με το μυθιστόρημα «Oh…» του Φιλίπ Ντζιάν στο οποίο είναι βασισμένο το σενάριο της ταινίας. Κι όμως, και εκεί βρίσκεται η μεγάλη ανατροπή και όχι στο τέλος όπου τίποτα δεν ανατρέπεται αλλά απλώς όλα αποκαλύπτονται, ο Βερχόφεν με τη γνωστή τολμηρή σκηνοθεσία του πολλαπλασιάζει τα ερωτήματα σχετικά με τον ψυχισμό του ατόμου, εισχωρεί στο φαντασιακό του θεατή και χωρίς να επιβάλει τίποτα, του δείχνει ότι ο άνθρωπος δεν χρειάζεται καν κίνητρα για να ενεργήσει. Κίνητρο δεν είναι ούτε η φύση του ανθρώπου από μόνη της. Αυτό που καθοδηγεί τον άνθρωπο είναι το περιβάλλον του. Ο περίγυρος. Το είδωλό μας στα μάτια των άλλων.
Το Elle είναι ένα βλάσφημο θρίλερ, τοποθετημένο σε ένα κλειστοφοβικό, ασφυκτικό περιβάλλον με ήρωες ανίκανους, αφελείς, κουτούς και εκείνη. Μια στιγματισμένη γυναίκα από μια κοινωνία που κρύβει (;) τα ελαττώματά της πίσω από επιπόλαιες κριτικές, λαϊκά δικαστήρια ή κοινά κουτσομπολιά. Και για όλους, όπως και για εκείνη, όλα τελειώνουν σε ένα νεκροταφείο.
Ανδρέας Άννινος