Σκηνοθεσία: Kristoffer Borgli
Σενάριο: Kristoffer Borgli
Παίζουν: Nicolas Cage, Lily Bird, Julianne Nicholson, Jessica Clement
Παραγωγή: ΗΠΑ, 2023
Διάρκεια: 1 ώρα 42 λεπτά
Ο καθηγητής Πολ Μάθιους (Νίκολας Κέιτζ) μπαίνει στα όνειρα ανθρώπων σε όλο τον κόσμο, τους προκαλεί τραύμα – τη μόδα της εποχής, όπως πολύ σωστά επισημαίνεται στην ταινία – και όταν εκείνοι ξυπνούν, αρχικά εντυπωσιάζονται, μετά προβληματίζονται και αργότερα εξαγριώνονται. Η αρχική απαθής παρουσία του καθηγητή γίνεται απειλητική και εν τέλει τρομακτική, αντικατοπτρίζοντας τις σκέψεις και τη ζωή του καθηγητή.
Εξάλλου, ο ίδιος ήθελε να γίνει γνωστός, έστω στο περιορισμένο πεδίο της Εξελικτικής Βιολογίας, όμως το κυνήγι της φήμης κανείς δεν γνωρίζει πού μπορεί να οδηγήσει. Πρέπει να προσέχει τι εύχεται κανείς, και ο Πολ έχει μερίδιο ευθύνης για την τροπή που πήρε η ζωή του. Από τα (σχετικά) ψηλά στα (απολύτως) χαμηλά, δηλαδή, με τον Borgli να τοποθετεί το βασανισμένο ήρωά του δύο φορές στο υπόγειο: Μία φορά όταν τον φιλοξενεί ο πρύτανης του Πανεπιστημίου – και τελευταία του καταφυγή – στο υπόγειο του σπιτιού του και άλλη μία όταν παρουσιάζει το βιβλίο του με τίτλο «Είμαι ο εφιάλτης σας» – αντί για τον προτεινόμενο από τον ίδιο «Dream Scenario» – στη Γαλλία, όπου τον λατρεύουν ακόμα και αν τους τρομάζει στα όνειρά τους.
Αν βγεις από το κοπάδι γίνεσαι στόχος, το λέει και στη διάλεξή του στο ξεκίνημα της ταινίας ο Πολ, αναφερόμενος στην προσαρμογή της ζέβρας στο φυσικό της περιβάλλον. Εκείνος, επίσης, έφυγε από το κοπάδι άθελά του, μπήκε στα όνειρα των άλλων και ύστερα στους εφιάλτες τους. Έτσι, έχασε τις ρίγες του, δεν μοιάζει με κανέναν, κάτι που ήταν ζητούμενο για εκείνον. Ήθελε να διαπρέψει στο γνωστικό του πεδίο, τι το μεμπτό έχει αυτή η επιθυμία; Εν πάση περιπτώσει, ένας χορός δαιμόνων εκτυλίσσεται μετά από την εισβολή του Πολ στα όνειρα των άλλων, διότι εκείνος ήθελε να εισβάλει στην πραγματικότητα μιας μερίδας κοινού. Η φήμη που απέκτησε εκτός από τα οφέλη πάσης φύσεως, προκαλεί και παρενέργειες πάσης φύσεως, έτσι όπως αυξάνονται τα όρια και η εντροπία.
Δευτεραγωνιστής στο Dream Scenario είναι το κοινό. Και εδώ, ο Borgli δεν αστειεύεται καθόλου, εννοεί το κοινό ως μάζα. Εκείνη η μάζα που όσο πιο παράλογος είναι ένας φόβος, τόσο πιο παράφορα τον ερωτεύεται και ζει με αυτόν. Μεγεθύνει τις καταστάσεις και σχηματίζει κοπάδι για να μην απειληθεί από τον εισβολέα, ακόμα και αν αυτός παραβιάζει μόνο το υποσυνείδητο και μάλιστα άθελά του. Μελανά τα χρώματα με τα οποία σχεδιάζει την σύγχρονη κοινωνία ο Borgli, μα αληθινά. Η cancel culture, αυτή η φθονερή ανακάλυψη του συνασπισμού ΜΜΕ και Social Media, αυτή η δηλητηριώδης ντετερμινιστική κατάληξη της γιγάντωσης του star system και της διασποράς της βλαβερής πολιτικής ορθότητας στην κοινότητα, βρίσκεται στο επίκεντρο της κριτικής του.
Αυτό δεν σημαίνει ότι αφήνει τον Πολ έξω από την κριτική του. Ο χαρακτήρας του είναι ένα κράμα απάθειας και μονομέρειας, ακριβώς δηλαδή όπως τον ονειρεύεται όλος ο κόσμος. Είναι χαρακτηριστικό ότι φανερώνει τον δυναμισμό του μόνο όταν μιλά για τη θέση του ως μόνιμος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο και τα ξεσπάσματά του αφορούν οποιαδήποτε αδικία ή πισώπλατη μαχαιριά που αφορά το επιστημονικό του έργο. Κατά τ’ άλλα όσο πέφτει στα χαμηλά – βλέπε υπόγεια – και βυθίζεται στο βούρκο, «μες στην πολλή συνάφεια του κόσμου», τόσο αρχίζει να ενδιαφέρεται για την ανταπόκριση του κοινού και τις κινήσεις του στη σκακιέρα της διαμόρφωσης της εικόνας του.
Το Dream Scenario διαθέτει καθαρή κοκκώδη φωτογραφία, σατιρικά εύστοχη γραφιστική απεικόνιση και cuts πριν το τέλος της σκηνής, εύστοχη σκηνοθετική επιλογή αν αναλογιστούμε τον πρωταγωνιστικό χαρακτήρα. Πρόκειται για μια καλοφτιαγμένη αλληγορία καφκικής υφής, με σαφείς αναφορές στο «Θάνατο του Ιερού Ελαφιού» του Γιώργου Λάνθιμου, τόσο ως προς τις γωνίες λήψης όσο και ως προς τη διαρκή μουσική επένδυση, που λειτουργεί ως υπογράμμιση. Εν γένει είναι επιτυχημένες οι ελλείψεις στην αφήγηση, καθώς εδώ προτεραιότητα έχει η ιδέα. Όπως έχει γράψει ο Μπόρχες για τον πατέρα των ονειρικών σεναρίων: «Στον Κάφκα, η ανάπτυξη είναι λιγότερο θαυμαστή απ’ την ιδέα. […] Το ουσιώδες είναι η κεντρική ιδέα και η ατμόσφαιρα˙ ούτε η εξέλιξη του μύθου ούτε το φιλοσοφικό του φορτίο».
Ανδρέας Άννινος
