Σκηνοθεσία: Νίκος Βεργίτσης
Σενάριο: Νίκος Βεργίτσης
Παίζουν: Αντώνης Καφετζόπουλος, Isabel Otero, Όλια Λαζαρίδου
Παραγωγή: Ελλάδα – 1987
Διάρκεια: 1 ώρα 45 λεπτά
Πόσες φορές ένιωσες ένοχος σήμερα;
Ο Άρης (Αντώνης Καφετζόπουλος) είναι ένας νέος συνθέτης συμφωνικής μουσικής. Την ημέρα κυκλοφορίας του πρώτου του δίσκου συμβαίνει ένα αεροπορικό δυστύχημα από το οποίο καταφέρνει να επιζήσει μόνο μία 14χρονη Γαλλίδα, ονόματι Αφροντίτ. Δώδεκα χρόνια αργότερα, ο απαθής Άρης βάζει στοίχημα με τον εαυτό του: αν μέσα σε ένα μήνα δεν ακούσει απ’ το στόμα της Αφροντίτ μια συγκεκριμένη λέξη, και συγκεκριμένα έως τη βραδιά των γενεθλίων του, τότε θα υποκύψει στις αυτοκτονικές του τάσεις, που προέρχονται τόσο από την αδυναμία του να γίνει κύριος της τέχνης του, όσο και από τον σίγουρο επερχόμενο θάνατο της αγαπημένης του, Αθηνάς.
Ο Νίκος Βεργίτσης μας δίνει τον «Αρχάγγελο του Πάθους» το 1987, μια ταινία εν πολλοίς άγνωστη και ταξινομημένη ως καλτ δημιουργία. Θαρρεί κανείς ότι οποιαδήποτε ταινία είχε την ατυχία (ή την τύχη, εξαρτάται από την οπτική γωνία) να γυριστεί τη δεκαετία του 1980, αυτομάτως κατατάσσεται στον αμφιλεγόμενο καλτ χώρο της ελληνικής κινηματογραφίας. Ανεξαρτήτως από τα χαρακτηριστικά της ταινίας, που πράγματι δικαιολογούν αυτή την ταξινόμηση, πρέπει να σημειωθεί ότι δεν είναι λίγες οι αρετές και τα ενδιαφέροντα σημεία της. Υπάρχουν δουλεμένες λεπτομέρειες σε τούτη τη δημιουργία, χωρίς φυσικά να αποφεύγονται αστοχίες, όπως για παράδειγμα η αναίτια μουσική επένδυση μίας στις δύο σκηνές της. Η μουσική του Δημήτρη Παπαδημητρίου είναι εξαιρετική, όμως το μέτρο στη χρησιμοποίηση της έχει χαθεί από πολύ νωρίς.
Μια παραλλαγή του μύθου της Αφροδίτης, να ποια είναι η πλοκή της ταινίας. Η αναδυόμενη Αφροδίτη, σώζεται από τους διασώστες και δώδεκα χρόνια μετά, ο Άρης θα πάει στο Παρίσι για να την προσεγγίσει και να γίνει ο εραστής της. Στην Αθήνα η Αθηνά βρίσκεται σε κώμα και ο Άρης γνωρίζει ότι είναι η σταθερά του: όσο υπάρχει Αθηνά υπάρχει και Άρης. Ο χαρακτήρας του, προκλητικός και απρόβλεπτος, ασταμάτητος μπροστά σε νόμους και νόρμες, έτοιμος να ξεκινήσει πόλεμο που θα καταλήξει στην πιο αιματηρή συμπλοκή. Ο Γκρεγκουάρ, ο σύζυγος της Αφροντίτ, θα το καταλάβει από πρώτο χέρι και θα πληρώσει το τίμημα της αδράνειάς του μπροστά στον απαθή αλλά πολεμοχαρή Άρη. Εξάλλου, και ο ίδιος φαίνεται να μην αντέχει την ηδονιστικά ανεξέλεγκτη Αφροντίτ, και έχει βαλθεί να την εξουδετερώσει.
Στον βαθμό που η παραλλαγή του μύθου δεν αναλώνει το δημιουργικό ξεδίπλωμα της ταινίας, η χρησιμοποίηση του κρίνεται επιτυχής, ενώ στηρίζεται εξαιρετικά από την υποκριτική τέχνη των πρωταγωνιστών. Τόσο ο Αντώνης Καφετζόπουλος όσο και η Ιζαμπέλ Οτέρο, αλλά και οι υπόλοιποι ηθοποιοί, υπηρετούν την πλοκή εμπνέοντας με τη σειρά τους το θεατή στην αναζήτηση των αιτίων πίσω από τις ενέργειες των ηρώων. Σε ένα σενάριο με μια σαφώς καθορισμένη συνθήκη και με το σύνηθες σεναριακό πρότυπο του ερωτικού τριγώνου, είναι πάντα επίφοβη μια σκηνοθετική αδιαλλαξία που θα οδηγούσε σε ένα εύκολα προβλέψιμο φινάλε. Ο Βεργίτσης κατάφερε να αποφύγει τις στερεοτυπικά δοσμένες απαντήσεις και κρατά ως το τέλος την εκκρεμότητα της λύσης του δράματος.
Ο απαθής, κι όμως ετοιμοπόλεμος, Άρης, περιμένει να ακούσει τη λέξη «πάθος» από το στόμα της μόνης επιζήσασας της αεροπορικής τραγωδίας, Αφροντίτ, για να ματαιώσει τα σχέδια της προσωπικής του τραγωδίας. Εύστοχη εμπλοκή των προσωπικών ιστοριών των πρωταγωνιστών, οι οποίες συνδυάζονται με τις σχέσεις εξουσίας που αναπτύσσονται ανάμεσα στην ερωτική, ηδονίστρια Αφροντίτ με τους υπεράριθμους εραστές και τον αψυχολόγητο, προβοκάτορα Άρη που ίσως να του αρκούσε μια ακυρολεξία για να χαρίσει στη ζωή του κάμποσο χρόνο παραπάνω. Ο άγνωστος Ιάπωνας φίλος του, με τον οποίο παίζουν προφορικό σκάκι εκ του τηλεφώνου θα του δώσει μια παράταση, με τον απόηχο ενός ζεϊμπέκικου του Δημήτρη Παπαδημητρίου. Ένα φιλμ για την έλλειψη επικοινωνίας, με νουάρ αισθητική και εξομολογητικό ύφος, από το οποίο λείπει η λιτότητα στην έκφραση.
Ανδρέας Άννινος
