από τον σιν-ένοχο Νικόλαο Ε. Καββαδία
To ντοκυμανταίρ της 42χρονης Γερμανίδας σκηνοθέτιδας Steffi Niederzol “Επτά Χειμώνες Στην Τεχεράνη” (Sieben Winter in Teheran / Seven Winters in Tehran) έκανε την παγκόσμια πρεμιέρα του τον περασμένο Φεβρουάριο στο Βερολίνο, γιά να ακολουθήσει η διεθνής πρεμιέρα στο 20ό Φεστιβάλ Ντοκυμανταίρ Κοπεγχάγης – 20 CHP:DOX (πρώτη προβολή: 21 Μαρτίου 16:30. Dagmar Teatret / δεύτερη προβολή: 23 Μαρτίου, 19:45 Pressen, Politikens Hus). Οι επτά χειμώνες του τίτλου είναι οι επτά μαρτυρικοί χειμώνες, που πέρασε μέχρι την διά απαγχονισμού εκτέλεσή της η Ιρανή Reyhaneh Jabbarϊ.
Πώς, όμως, και γιατί βρέθηκε στην φυλακή μιά 19χρονη φοιτήρια με πολλά όνειρα και φιλοδοξίες?
Άνοιξη του 2007. Η Reyhaneh έκανε το λάθος να αποδεχθεί την πρόταση ενός μεσήλικα πλαστικού χειρουργού να μεταρέψει το διαμέρισμά του σε ιατρείο.
Όταν, λίγες μέρες μετά, θα τον επισκεφθεί, εκείνος θα αποπειραθεί να την βιάσει κι εκείνη στην προσπάθειά της να αποφύγει τον βιασμό θα τον σκοτώσει μ’ ένα μαχαίρι, που θα βρει στο διαμέρισμα.
Ένας φίλος του γιατρού, σπουδαίο πρόσωπο των Μυστικών Υπηρεσιών, θα ξεκλειδώσει την πόρτα κι έτσι η Reyhaneh θα το σκάσει. Έντρομη θα γυρίσει σπίτι της, χωρίς να πει τίποτα στους δικούς της.
Λίγες ώρες μετά, περασμένα μεσάνυχτα, η Αστυνομία θα την συλλάβει. Με τυπικές διαδικασίες, και στερώντας της ακόμα και το δικαίωμα να έχει δικηγόρο, θα φυλακισθεί.
Η ταινία ξεκινά με την μητέρα της Reyhaneh να έχει γυρισμένη την πλάτη στο φακό καθώς κυττάζει μιά μεγάλη σε κλίμακα μακέτα με τα υπνοδωμάτια της φυλακής.
Καθώς η κάμερα πλησιάζει την μακέτα ακούμε την φωνή της Reyhaneh: “Αυτή είναι μιά κλήση από την 26χρονη Reyhaneh Jabbari, κρατουμένη στις φυλακές Shahr-e Rey. Πρόκειται να εκτελεσθώ, αλλά δεν φοβούμαι. Θέλω να πω στον καθένα την ιστορία μου. Θέλω ο κόσμος να την ακούσει και μετά να την κρίνει όπως επιθυμεί. Κι αν θέλει μπορεί να σφίξει περισσότερο την θηλιά γύρω από τον λαιμό μου. Θέλω να ξέρουν τι συνέβη στα δεκαεννέα μου και δεν φοβούμαι, πιά, τον θάνατο“.
Η σκηνοθέτιδα Steffi Niederzol εκπληρώνει με τον καλύτερο τρόπο την επιθυμία της Reyhaneh και με τον υπέροχο ντοκιμανταίρ της μας δίνει την δυνατότητα να μάθουμε και να κρίνουμε.
Κι αυτό, που συμβαίνει – και κατά την διάρκεια της ταινίας και μετά την ολοκλήρωση της θέασης – είναι, ότι αυτήν την φορά η θηλιά σφίγγει γύρω από τον λαιμό του θεατή και τον κάνει να πνίγεται, από την θανατηφόρα έλλειψη δικαιωμάτων γιά τις γυναίκες του Ιράν.
Η σκηνοθέτιδα αξιοποιεί κατά τον καλύτερο τρόπο όλο το υλικό, που έχει στην διάθεσή της (λήψεις από κινητά τηλέφωνα, οικογενειακά στιγμιότυπα, φωτογραφίες από την δίκη) και μαεστρικά το εναλάσσει με τις διηγήσεις της μητέρας, του πατέρα, των δύο αδερφών, του δικηγόρου και δύο συγκρατουμένων της Reyhaneh.
Στην αρχή της ταινίας, ο πατέρας της Reyhaneh Fereydoon αποκαλύπτει, ότι πριν αποκτήσει παιδιά, είχε αποφασίσει, εάν αποκτήσει κόρες, να τους δώσει τα ίδια δικαιώματα και τις ίδιες ευκαιρίες, που η κοινωνία στο Ιράν δίνει μόνο στους άντρες. Απέκτησε, τελικά, τρεις κόρες (Reyhaneh, Sharare και Shahrzad) και μαζύ με την γυναίκα του Shole Pakravan τις μεγάλωσε, πάνω απ΄όλα, με αγάπη.
Μετά τον φόνο, ο πληρωμένος Τύπος θα τον παρουσιάσει σαν αλκοολικό και βίαιο,, ενώ ο Επιθεωρητής της Αστυνομίας θα κατηγορήσει την μητέρα ότι μεγάλωσε τα παιδιά της με τρόπο Ευρωπαϊκό.
Στην δίκη, που θα ξεκινήσει στο τέλος του 2009, ο Δικαστής θα θέσει ένα απόλυτα λογικό ερώτημα, που απαντήθηκε με σιωπή: “Ας υποθέσουμε, ότι το κορίτσι ήταν νεαρό και αφελές. Ας πούμε και ότι είναι άπιστη. Από την άλλη, όμως, τι γύρευε ένας βαθιά θρησκευόμενος μεσήλικας μόνος στο δικό του διαμέρισμα με μιά άγνωστη γυναίκα?”. Το Κράτος δεν θα απαντήσει με ένοχη σιωπή, αλλά με αλλαγή του Δικαστή, που θα απομακρυνθεί από την Τεχεράνη γιά να δώσει την θέση του σ΄ έναν φανατισμένο Ισλαμιστή, που δεν έχει καν σπουδάσει Νομικά! Το εύλογο ερώτημα του πρώτου Δικαστή θα μετατραπεί στο εξοργιστικό: “Αφού επρόκειτο γιά αυτοάμυνα γιατί δεν φώναξε να την ακούσουν οι γείτονες ή γιατί δεν πήδησε από το παράθυρο?”
Η δίκη θα είναι μιά παρωδία και η απόφαση, που θα βγει στις 16 Δεκεμβρίου του 2009 ανάλογη. Μιά απόφαση, που μιλάει γιά πρόθεση του θύματος να…παντρευτεί προσωρινά την κατηγορουμένη, αφού μπορεί να ήταν παντρεμένος με οικογένεια, αλλά ταυτόχρονα ήταν θρησκευόμενος (!!!), δεν θεωρεί, ότι η Reyhaneh βρισκόταν σε αυτοάμυνα και γι’ αυτό την καταδικάζει σε απαγχονισμό, που πρέπει να εκτελέσει η οικογένεια του θύματος…
Από την απόφαση μέχρι και την εκτέλεσή της θα κυλήσουν, σχεδόν, πέντε χρόνια. Μπορεί ν’ αλλάξει φυλακή (θα μεταφερθεί στις φυλακές Evin, γνωστές και σαν…Πανεπιστήμιο, από τους πολλούς φυλακισμένους φοιτητές, που φυλακίσθηκαν γιά τα φρονήματά τους), αλλά δεν θ’ αλλάξει στάση.
Θα βοηθήσει πολλές συγκρατούμενές της – άλλες να κερδίσουν την ελευθερία τους κι άλλες να γλυτώσουν την εκτέλεση – και λίγο πριν το τέλος θα δώσει το μεγαλύτερο μάθημα.
Ο γιός του θύματος, ο Τζαλάλ, είναι αυτός, που έχει από τον Νόμο το δικαίωμα να την συγχωρέσει και να της χαρίσει την ζωή και την ελευθερία.
Μετά από πιέσεις της μητέρας της Reyhaneh θα δεχθεί, αλλά θα θέσει έναν όρο: η Reyhaneh θα παραδεχθεί, ότι, λόγω του νεαρού της ηλικίας της, παρεξήγησε τον πατέρα του, ο οποίος δεν είχε πρόθεση να την βιάσει.
Ο Τζαλάλ θα χαρίσει την ζωή στην Reyhaneh, αρκεί εκείνη να παραδεχθεί, ότι είπε ψέμματα γιά την απόπειρα βιασμού.
Η μητέρα εκλιπαρεί την μελλοθάνατη κόρη. Εκείνη μένει αλύγιστη και προτιμά να πεθάνει, παρά να προδώσει τις αξίες της.
Κάπως έτσι, και μετά από επτά μαρτυρικούς χειμώνες σε φυλακές της Τεχεράνης, την 25η Οκτωβρίου του 2014 η Reyhaneh θα πετάξει ψηλά.
Κανένας, πιά, δεν θα μπορεί να την κατηγορήσει. Να την βασανίσει. Να την σκοτώσει.
Ο πατέρας της, ξεσπώντας σε λυγμούς, θα πεί: “Ήταν τόσο, μα τόσο όμορφη. Κοιμόταν τόσο γαληνεμένη!”
τρέηλερ
ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ
https://www.cercamon.biz/seven-winters
https://cphdox.dk/film/seven-winters-in-tehran/
